توصیه‌ای به مترجمان مبتدی و حرفه‌ای
🌺 ترجمه برخلاف تصور بسیاری از مردم، در این خلاصه نمی‌شود که در برابر هر کلمه که می‌بینیم یک معادل بیاوریم. ترجمه هر نوع متنی روش یا روش‌های خاصی می‌طلبد که گاه با تجربه می‌توان به آن رسید [که معمولا بسیار زمان‌بر است] و گاه با مطالعه کتاب‌هایی که اهل فن در این زمینه نوشته‌اند، با این روش‌ها آشنا می‌شویم و آنها را به کار می‌گیریم تا به ترجمه‌های مطلوب‌تری دست یابیم. اما مترجم در هر صورت ممکن است ایده‌ها و روش‌هایی خاص داشته باشد که برای دیگران هم قابل استفاده باشد.
از این رو پیشنهاد می‌شود، اگر مشغول ترجمه هستید حتما روش و اسلوب و رویکرد و تاکتیک‌های خود را در ضمن ترجمه یادداشت کنید. مثلا اگر یک فعل مجهول مثل «قیل» در متن اصلی است و شما به جای آنکه آن را به صورت «گفته شد» ترجمه کنید، از «گفتند» استفاده می‌کنید، حتما این نکته را در گوشه‌ای یادداشت کنید و توضیح دهید که این فعل اگرچه در زبان مبدأ به صورت مجهول آمده است، اما با توجه به ساختار زبان مقصد و بسامد کمتر استفاده از افعال مجهول در این زبان، تصمیم گرفته‌اید که این فعل را به صورت معلوم ترجمه کنید. همچنین این کلمه [گفتند] کوتاه‌تر و زیباتر است و فاعل حقیقی آن هم مشخص نیست و همان معنی مجهول را رسانده و متن هم زیباتر و روان‌تر شده است... نظرات شخصی خود را بنویسید و زیاد حساس نباشید که حتما نکات علمی و معتبر بنویسید. حتی اگر یادداشت‌های شما اشتباه باشد، بعدا میتوانید آنها را اصلاح کنید.
اگر از نرم افزار ورد استفاده می‌کنید و همزمان، ترجمه خود را تایپ می‌کنید، کافی است روی کلمه مورد نظر کلیک راست کنید و روی گزینه «New Comment» کلیک کنید و در کادری که در کنار فایل باز می‌شود این نکات را یادداشت کنید. بدین ترتیب، متن اصلی به هم نمی‌ریزد و یادداشت‌های شخصی شما با ترجمه در هم نمی‌آمیزد.
چنین نکاتی اگرچه ظاهرا بسیار ساده و ابتدایی و حتی شاید پیش‌پاافتاده به نظر برسند، اما کمترین فایده‌ای که دارند این است که ایده‌های خود را با نظرها و نظریه‌هایی که به تدریج می‌آموزیم، مقایسه می‌کنیم و قدم به قدم ترجمه‌هایمان زیباتر و درست‌تر می‌شود. همچنین اگر مترجمان حرفه‌ای و با تجربه‌‌ای هستیم این یادداشت‌ها به تدریج به یک شیوه‌نامه ترجمه تبدیل می‌شود که در آینده می‌توان آن را با رویکردهای دیگر مقایسه کرد و به غنای فن و علم ترجمه کمک شایانی نمود. اگر همه مترجمان بزرگ و حرفه‌ای ما چنین می‌کردند، اکنون آثار ارزشمندی در این زمینه در دسترس ما بود که می‌توانستیم نظریه‌هایی را از دل این یادداشت‌ها بیرون بیاوریم.
👈 پس هیچگاه این ایده‌ها را کم نشمارید و برای ثبت آنها تردید نکنید...
مختار حسامی- ۴۰۰/۷/۲۱
